Grafičke tehnike su svi materijali i način njihovog korištenja pri oblikovanju umetničke grafike. Kod grafičkih tehnika najpre se izrađuju matrice, s kojih se slika otiskuje na papir ili na neku drugu podlogu.
Tehnike duboke štampe su grafičke tehnike gde se linije i oblici urezuju u ploču i otiskuju iz udubljenih mesta podloge na koju je nanesena grafička boja.Za grafičku podlogu obično se koriste ploče bakra i cinka.Crtež se urezuje u ploču na dva načpina : mehaničkim i hemijskim putem.
Mehaničkim putem se crtež urezuje direktno rukom koristeći se grafičkim alatkama (dletima,iglama i sl),dok se hemijskim putem kiselinom nagriza grafička podloga.
Bakrorez i suva igla spadaju u tehnike mehaničkim putem,dok bakropis,akvatinta,mecotinta i meka prevlaka spadaju u tehnike hemijskim putem.
Grafički izraz tehnika dubokog otiskivanja postiže se linijama,tonovima i polutonovima što im daje poseban likovni karakter,zbog kojeg su veoma cenjene među slikarskim umetnicima.
visoka štampa
duboka štampa
ravna štampaDrvorez
Drvorez je grafička tehnika visoke štampe. Drvorezu dolazi ime od drveta kruške ili trešnje koja mu služi kao podloga ili matrica. Drvorezac načini drvorez tako da nožićem izreže drvenu ploču. Celu površinu podloge izdubljuje i nožićem obilazi a ostavlja netaknuta ona mjesta koja će mu poslužiti pri otiskivanju drvoreza na papiru kao nosioci boje za konturu. Kasnije, kada ta izbočenja prevuče bojom i stavi u presu, dobija na papiru crtež. Grafička tehnika srodna drvorezu zove se linorez.
Drvoresci kada otiskuju drvorez u crtama, ponekad joj naknadno otiskuju na gotovom listu neke delove u boji. To čine tako da uzmu novu ploču na kojoj označe isti crtež koji im je služio kao pomagalo kada su nožićem izrezivali drvorez u čistim crtama. Ali tada ne izrezuju kao ranije svaku konturu, nego samo onoliku površinu koja je potrebna da se bojom ispuni oblik.Dok su evropski majstori svom drvorezu davali oznaku brutalnosti, Japanci su mu davali oznaku profinjenosti. Zato je evropski drvorez bliži crtežu, a japanski slici.
Bakrorez
Bakrorez ili gravura je grafička tehnika u kojoj se u bakarnu ploču oštrim udubljivačem urezuje crtež, ta se udubljenja ispunjavaju bojom. Otiskivanje se vrši u presi pod jačim pritiskom. Pored linearne čistoće, lepota bakroreza se ogleda i u reljefnosti crta koja nastaje zbog jakog pritiska prese, tj. ulaženja papira u sva udubljenja iz kojih preuzima boju.
Bakropis
Bakropis je jedna od hemijskih grafičkih tehnika, oštrih i sočnih linija. Tehnika nije komplikovana ali zahteva preciznost u radu.
Ukratko opis te tehnike: postoji ploča koja može izdržati hemijski proces, dakle jetkanje, a takva ploča je cink ili bakropis koja mora biti prekrivena zaštitnim slojem pre samog graviranja. Na ploču zaštićenu asfaltnim lakom i pripremljenu za rad, tankom iglom graviramo crtež, koji potom stavljamo u kiselinu ili jetku na određeno vreme, ovisno od toga koliko želimo da nam linije budu tamne odnosno svijetle. Nakon jetkanja skidamo zaštitni sloj, operemo ploču od nečistoće i masnoće i ploča je spremna za otiskivanje.
Litografija
Litografija je ravna štampa . Po kamenoj (krečnjačkoj) ploči crta se masnom kredom ili litografskim tušem, pri čemu se stvara krečni sapun. Zatim se ploča prekrije azotnom kiselinom pomešanom s arapskom gumom rastopljenoj u vodi. Krečni sapun odbija zakiseljenu otopinu te su tako njenom delovanju izloženi samo neiscrtani delovi kamena. Nakon toga se kamen ovlaži vodom i prijeđe valjkom premazanim štamparskom bojom. Vlažna čista površina ne prima masnu boju, prima je jedino crtež (krečni sapun) koji nije upio vodu.
Akvatinta
Akvatinta je tehnika slična bakropisu, ali pruža mogućnost dobijanja većeg broja tonova. To se postiže premazivanjem ploče kolofonijem, koji ostavlja zrnastu površinu.
Monotipija
Monotipija je vrsta grafičke tehnike. Kod monotipije je karakteristično to što se može napraviti samo jedan otisak (mono=jedan). Upravo zato mnogi negiraju monotipiju kao grafičku tehniku, jer ne omogućava umnožavanje, kao jednu od osnova grafike.
Postupak:
- nanesemo željene boje/sliku na npr. pločicu (pozadina može biti i kartonska, plastična...)
- pločicu snažno pritisnemo na papir
- pomoću drvenog valjka se može prijeći preko papira ne bi li se prizor bolje oslikao
- podignemo papir i rad je gotov
Sitoštampa
Štampa se ostvaruje na način da se boja potiskuje kroz štamparsku formu koja je izrađena od svile koja je zategnuta na drveni ili aluminijumski okvir. Svila može biti različite gustine, odnosno zavisno od materijala na kojem se štampa i od boje kojom se štampa. Gustina može biti 35, 43, 55, 77, 90, 120, 145, 160 niti po kvadradtnom cm.
Mezzotinta
Mezzotinta je grafička tehnika duboke štampe pri kome se matrica izrađuje mehaničkim putem.Bakarna ploča se podjednako u svim pravcima ohrapavi uz pomoć njihalice, to je specijalna alatka koja ima kanalisanu oštru reznu površinu. Sa ovako ravnomerno obrađene površine se preciznim mestimičnim uklanjanjem zrna postižu tamniji ili svjetliji tonovi. Ploča se pređe specijalnom grafičkom bojom i briše kao kod duboke štampe, otisci se štampaju u presi za duboku štampu. Tehnika je spora i zahteva preciznost i strepljenje grafičara, danas se retko koristi.
Suva igla
Suva igla je grafička tehnika duboke štampe, dobijena mehaničkom metodom direktnog graviranja u metalnu ploču, karakteristična je po svojim baršunastim linijama.U početku je služila kao početna faza u bakrorezu. Umetnici često koriste suvu iglu u kombinaciji sa drugim tehnikama, iz razloga što matrica izrađena suvom iglom ne pruža mogućnost velikog tiraža. Takve primere kombinovane tehnike nalazimo kod umjetnika kao što su Rembrandt, Francisco Goya i mnogi drugi.
Grafički dizajn
Grafički dizajn je vrsta primenjene umetnosti koja najčešće uključuje kombinovanje tipografije, ilustracije, fotografije i štampe, kako bi se vizualnom komunikacijom prenela neka ideja ili poruka, u svrhu informisanja, uveravanja ili edukacije.
U novije se vreme grafički dizajn se podjednako bavi i novijim tehnologijama, videozapisima, filmom ili multimedijom. Premda uglavnom vezan uz dvodimenzionalno, ne isključuje i bavljenje trodimenzionalnim objektima (ambalažom, industrijskim dizajnom, dizajnom izložbenih prostora pa čak i arhitekturom).
Iako oblikovanje formi zahteva kreativnost i poznavanje stilova (donedavno su grafički dizajneri u većini slučajeva bili školovani umetnici: slikari ili grafičari), dve su bitne činjenicekoje čine grafički dizajn različitim od umetnosti i primenjenih umjetnosti:
- poruku je potrebno oblikovati tako da je prepoznatljiva i razumljiva namenjenoj publici
- dizajner mora voditi računa o tehničkom izvođenju
